zaterdag 12 september 2015

Rekentoets verhindert onderwijs op maat


Vanwege de rekentoets kunnen en willen mijn dochters niet naar het regulier middelbaar onderwijs. Ik heb een tweeling van 12 jaar die onlangs op het middelbaar hadden moeten starten. Echter, ze hebben respectievelijk dyslexie en dyscalculie, met een zeer grote discrepantie. Dochter Katja met dyscalculie scoort met rekenen nog onder niveau praktijkonderwijs. Voor alle andere vakken scoort zij hoog, VWO-niveau. Zij heeft Asperger met hoogbegaafdheid en is uitstekend leerbaar. Dochter Ruby heeft ernstige enkelvoudige dyslexie, ook met een zelfde grote discrepantie. Zij heeft optimale software ondersteuning nodig voor lezen en spelling. Vanwege haar dyslexie heeft zij ook last van dyscalculie (draait cijfers om). Ook zij heeft Asperger met hoogbegaafdheid en is uitstekend leerbaar.

Schoolleiders stellen bewust laat in de leerweg diagnoses

De discrepantie is ontstaan omdat scholen bewust zo laat mogelijk diagnoses laten stellen. Hiermee voorkomt men dat men al in een vroeg stadium wettelijke basiszorg moet verlenen in de vorm van een ondersteuningsprogramma (op maat). Dat kost docent en Intern Begeleider namelijk tijd en inspanning. Geld, overbelasting van docenten en als schoolleider niet weg komen met goedkope onervaren docenten, zijn de redenen om zo laat mogelijk te diagnostiseren. Daarbij wordt men afgerekend op het resultaat. Het is dus schering en inslag dat pas aan het eind van groep zeven diagnoses dyslexie en dyscalculie worden gesteld. Als men ze al wil stellen, want soms schuift men ze gewoon door naar het voortgezet onderwijs, zodat die na het eerste leerjaar alsnog diagnoses moeten stellen. De leerachterstand is dan al enorm en niet meer in te lopen. Met ernstige gevolgen voor de leerweg van de leerling, omdat een te laag VO advies zal volgen. Indien men eerder diagnosticeert en dus eerder de leerachterstand wegwerkt, zou de leerling een hoger advies VO kunnen krijgen en meer gemotiveerd zijn. Daarnaast is het bij dyslexie door een vroegere inzet van Kurzweil (alleen mogelijk indien gediagnostiseerd) mogelijk om beter te presteren en niet al met een achterstand op het middelbaar onderwijs te starten.

Buiten boord gegooid

Mijn dochters hebben geen zicht op een diploma vanwege de rekentoets. Starten op het middelbaar in de wetenschap dat je toch geen diploma zult halen is zó demotiverend. Daarbij is op de basisschool gebleken dat het bestuur hen het leven zuur heeft gemaakt. Ze zijn beschadigd, louter en alleen omdat de directeur van de basisschool geen zin had in dit soort leerlingen en werkelijk alles in de strijd gooide om zich te ontdoen van zorgleerlingen. Passend Onderwijs vond hij maar moeilijk en met name de inspannings-en resultaatverplichting was hem teveel. Ook bleek dat er van geen van de drie diagnoses van mijn dochters voldoende kennis aanwezig was op de school.

De inspectie op de hoogte gesteld

Ik heb het ministerie OCW en de inspectie hiervan op de hoogte gesteld. Zij hebben de zaak van mijn dochters, Katja en Ruby gevolgd*. Beide meisjes zijn afgelopen schooljaar in groep acht thuis komen te zitten, in feite buiten boord gegooid. Het voortgezet onderwijs had ook wel in de gaten dat ze de meisjes extra moesten bijspijkeren om door de rekentoets te komen en dat er dus een grotere inspanning van hen werd gevraagd. Daar hadden ze geen zin in, dus werden de meisjes ingeschaald op VMBO basis kader i.p.v. VWO. Er moest dan maar gestapeld worden om via die route uiteindelijk VWO te kunnen doen. Vanuit deze motivatie onevenredig stapelen is tegen de rechten van de mens, nog daargelaten dat Katja en Ruby zich met hun intelligentie helemaal niet thuis voelen op -en tussen- het VMBO. Ze zouden maar een rare eend in de bijt zijn. Immers, dat ondervonden ze al op de basisschool. Zelfs de docenten vonden het maar irritant dat ze altijd zo super snel klaar waren met hun werk en konden niets verzinnen om ze meer uitdaging te geven behalve meer van hetzelfde. En daar hadden Katja en Ruby geen zin in.

Gedemotiveerd en gedesillusioneerd

Onevenredig stapelen zou ze járen extra kosten. Op die manier blijven er minder arbeidsjaren voor ze over (die de overheid kan belasten), zodat er aan twee kanten geld wordt verspild. Mijn kinderen zullen na een zinloos en verveeld verblijf op het VMBO totaal gedemotiveerd en gedesillusioneerd hun leerweg beëindigen zodra de leerplichtige leeftijd bereikt wordt met alle gevolgen van dien. Werkloosheid dreigt en laag geschoold als ze zijn, zullen ze niet meer dan een simpel baantje hebben. De samenleving loopt op die manier een groot deel van hun potentieel mis. Katja en Ruby behoren eigenlijk met hun talent en intelligentie een diploma te kunnen halen op VWO-niveau om vervolgens naar de universiteit te kunnen doorstromen. Wij maakte bezwaar tegen het veel te laag inschalen van onze kinderen vanwege een rekentoets. Via een advocaat dwongen wij met succes een hoger voortgezet onderwijs advies af, maar op voortgezet onderwijs starten met een afgedwongen hoger advies maakt dat je kinderen het niet makkelijk krijgen daar. Op enige medewerking en begrip hoef je dan niet te rekenen en op een goed onder-steuningsprogramma evenmin. En dan nog blijft het probleem van geen zicht hebben op een diploma bestaan, want ze zouden nooit door de rekentoets komen. Niet op VMBO en zeker niet op VWO.

Thuisonderwijs

In de wetenschap dat er geen zicht is op een diploma en de bevestiging daarvan door Passend Onderwijs en Voortgezet Onderwijs, besloten mijn dochters dat het geen enkele zin had om naar het regulier middelbaar onderwijs te gaan. Wij overwogen thuisonderwijs, zodat het mogelijk was om deelcertificaten te halen op VWO niveau en rekenen op een lager niveau of om helemaal bètavrij te kunnen studeren. (Bètavrij studeren kan op geen enkel VO meer.) Om thuisonderwijs te geven woonde wij al net 1 km over de grens, in België. Dat vergt echter nogal wat van ons als ouders. Daarbij stuit je op andere problemen zoals de sociale interactie met leeftijdgenoten. Een 'oplossing' werd gevonden in Democratisch Onderwijs, naar Amerikaans voorbeeld van Sudbury Schools, maar de vraag is wat er daar van hen terecht komt. Voorlopig moeten ze eerst herstellen na beschadigd uit het regulier basisonderwijs te zijn gekomen. Democratisch Onderwijs is particulier onderwijs dat niet door de overheid wordt bekostigd. Het kost ons een rip uit het lijf en wij krijgen geen enkele compensatie nu onze dochters geen regulier (en dus bekostigd) onderwijs kunnen volgen vanwege de rekentoets.

Mijn verzoek aan de overheid is om hoogbegaafde leerlingen met een disharmonisch ontwikkelingsprofiel dispensatie te geven voor de rekentoets, om te zorgen dat ze toch goed onderwijs kunnen volgen. En indien de overheid daar niet aan kan voldoen, in ieder geval te zorgen voor terugbetaling van schoolkosten die worden gemaakt buiten het reguliere onderwijs. Verder zou ik graag zien dat schoolbesturen die zich weinig of geen inspanning getroosten om speciale leerlingen met voldoende potentieel binnen de school te houden -en dus niet voldoen aan de opzet van het Passend Onderwijs- hier niet meer zo gemakkelijk mee weg komen. Er zouden financiële consequenties verbonden moeten worden aan het buitenboord laten vallen van zorgleerlingen die onvoldoende ondersteuning hebben gekregen naar het ideaal van het inclusieve onderwijs. Naar de huidige werkwijze lopen leerlingen die speciale aandacht nodig hebben door zowel onkunde als desinteresse een leerachterstand op, met alle gevolgen later voor hun maatschappelijk functioneren. Mijn dochters Katja en Ruby zijn ten onrechte buitenspel gezet.

Petra K. 

*Vanwege privacyredenen zijn de namen van de kinderen gefingeerd